چکیده ....................................................................................................................................................1
فصل اول : کلیات
تحقیق ..................................................................................................................2
1-1
مقدمه............................................................................................................................................3
2-1 تعاریف و
کلیات..........................................................................................................................5
1-2-1 تعریف زباله و پسماند...........................................................................................................5
2-2-1 انواع
زباله................................................................................................................................5
1-2-2-1 زباله های
شهری.............................................................................................................5
2-2-2-1 زباله های
صنعتی............................................................................................................6
3-2-2-1 زباله های
خطرناک.........................................................................................................6
4-2-2-1 زباله های
بیمارستانی.....................................................................................................6
3-2-1 انواع
پسماند...........................................................................................................................7
1-3-2-1 پسماندهای عادی............................................................................................................7
2-3-2-1 پسماندهای پزشکی (بیمارستانی)...............................................................................7
3-3-2-1 پسماندهای ویژه..............................................................................................................7
4-3-2-1 پسماندهای
کشاورزی....................................................................................................7
5-3-2-1 پسماندهای صنعتی........................................................................................................8
4-2-1 تعریف مواد
زائد خطرناک و جامد
بیمارستانی..............................................................8
5-2-1 تعریف پسماند
پزشکی........................................................................................................8
3-1 طبقه بندی
پسماندهای
بیمارستانی.....................................................................................8
1-3-1 طبقه بندی
پسماندهای بیمارستانی بر اساس نظریه WHO..................................8
1-1-3-1 پسماندهای
عفونی..........................................................................................................9
2-1-3-1 پسماندهای آسیبشناختی...........................................................................................9
3-1-3-1 اجسام تیز و
برنده...........................................................................................................10
4-1-3-1 پسماندهایی
دارویی........................................................................................................10
5-1-3-1 پسماندهای
ژنوتوکسیک................................................................................................10
6-1-3-1 پسماندهایی
شیمیایی.....................................................................................................11
7-1-3-1 پسماندهای
محتوی فلزات
سنگین..............................................................................11
8-1-3-1 ظروف تحت
فشار............................................................................................................12
9-1-3-1 پسماندهای
پرتو سازی و رادیواکتیو............................................................................12
10-1-3-1 پسماندهای عادی.........................................................................................................12
2-3-1
نمونه هایی از انواع پسماندهای تولیدی در بخش های مختلف بیمارستان و نحوه
جمع آوری
آنها..................................................................................................................................13
3-3-1 طبقه بندی
پسماندهای پزشکی
ویژه.............................................................................20
4-1 انواع روش های
تصفیه ، گند زدایی ، دفع بهداشتی مواد زائد جامد بیمارستانی.......21
1-4-1
تصفیه و دفع مواد زائد جامد
بیمارستانی.......................................................................21
2-4-1 روش
های گندزدایی
.........................................................................................................21
1-2-4-1 گند زدایی شیمیایی مواد زاید جامد
بیمارستانی....................................................21
2-2-4-1 گند زدایی
مواد زائد جامد بیمارستانی از طریق اتو
کلاو.......................................22
3-2-4-1 گندزدایی از
طریق پرتودهی........................................................................................24
4-2-4-1
سوزاندن...........................................................................................................................24
3-4-1 روش های
بهداشتی دفع زباله های
بیمارستانی..........................................................24
1-3-4-1 دفن در
زمین................................................................................................................25
1-1-3-4-1 انواع روش های
دفن مواد
خطرناک.....................................................................26
2-3-4-1 روش Encapsulation
.......................................................................................26
3-3-4-1 دفن ایمن
مواد زاید در داخل بیمارستان.................................................................27
4-3-4-1 زباله سوزی
....................................................................................................................28
5-1 مراحل مدیریت
پسماند بیمارستانی از تولید تا دفع
نهایی.............................................28
1-5-1 کاهش در
مبدأ....................................................................................................................29
2-5-1 بخش تولید..........................................................................................................................29
3-5-1 جابجایی ، ذخیره
، پروسه زباله در محل
تولید..........................................................29
4-5-1 جمع
آوری..........................................................................................................................30
5-5-1 حمل و
نقل........................................................................................................................30
6-5-1 پردازش و
بازیافت...............................................................................................................31
7-5-1 بخش
دفع.............................................................................................................................31
8-5-1 مراقبت های بعد
از
دفع....................................................................................................31
6-1 بیان مسئله
..............................................................................................................................32
7-1اهداف و فرضیات
.....................................................................................................................34
1-7-1 هدف اصلی طرح ...............................................................................................................34
2-7-1 اهداف ویژه طرح ...............................................................................................................34
3-7-1 اهداف کاربردی .................................................................................................................35
4-7-1فرضیات و سوالات
پژوهش ...............................................................................................35
1-8 پیشینه
تحقیق ........................................................................................................................36
1-1-8 پیشینه در داخل
کشور ....................................................................................................36
2-1-8 پیشینه در خارج
کشور......................................................................................................37
فصل دوم : روش کار .......................................................................................................................39
1-2 منطقه
مورد مطالعه
...............................................................................................................40
1-1-2 موقعیت
جغرافیایی شهر پلدختر.....................................................................................40
2-1-2 تاریخچه
بیمارستان امام خمینی پلدختر......................................................................41
3-1-2 رسالت بیمارستان
امام خمینی پلدختر ........................................................................41
2-2 روش کار ...................................................................................................................................42
1-2-2 پرسشنامه ............................................................................................................................42
فصل سوم یافته ها و
نتایج
.............................................................................................................44
1-3 ترکیب پسماندهای جامد
......................................................................................................45
2-3 اتاقک نگهداری موقت
پسماندهای بیمارستانی ................................................................45
1-2-3 اتاقک نگهداری موقت
باید با مشخصات زیر در داخل موسسه طراحی شود ........45
3-3 نتایج
...........................................................................................................................................49
4-3 میزان تولید روزانه
پسماند در بیمارستان مورد مطالعه ..................................................49
فصل چهارم نتیجه گیری
و پیشنهادات
......................................................................................64
1-4 نتیجه گیری .............................................................................................................................65
2-4 پیشنهادات ................................................................................................................................66
فصل پنجم منابع
..............................................................................................................................69
منابع ....................................................................................................................................................70
مقدمه
بر اساس قانون مدیریت پسماند، سازمان حفاظت محیط‌زیست متولی
اصلی مدیریت پسماندهای بیمارستانی است. همچنین بنابر ماده هفت قانون مدیریت پسماند
که عنوان میکند مدیریت اجرایی پسماندهای صنعتی و ویژه بر عهده تولیدکنندگان است
و پسماندهای بیمارستانی جزو پسماندهای ویژه قرار دارند، مسئولیت مدیریت آنها با بیمارستان‌ها
و درنهایت با وزارت بهداشت به‌عنوان ناظر بیمارستان‌های تحت است در صورت بی‌خطر
شدن پسماندهای بیمارستانی در مبدأ پوشش است. از طرف دیگر و ازآنجا که شهرداری مسئول
حمل و دفع پسماندها وظیفه امحای آنها مثل سایر پسماندها را دارد. در برخورد با ضایعات پزشکی چهار فرایند اصلی وجود دارد: حرارتی، شیمیایی،
پرتوافکنی و بیولوژیکی. فرایند حرارتی از گرما برای از بین بردن عامل بیماری (میکروارگانیسم،
ویروس) استفاده میکند. فرایندهای کم حرارت گرمای مرطوب (معمولاً بخار) و یا گرمای
خشک را به کار می‌برد. فرایندهای شیمیایی از مواد ضدعفونی‌کننده برای از بین بردن
عوامل بیماری یا از مواد شیمیایی برای واکنش در مقابل ضایعات استفاده می کنند.
پرتوافکنی شامل یونیزه کرده پرتو برای از بین بردن میکروارگانیسم‌هاست درحالی‌که
فرایندهای بیولوژیکی از آنزیم‌ها برای تجزیه مواد ارگانیکی استفاده میکند.
فرایندهای مکانیکی از قبیل ریزریز کردن، آمیختن، کمپرس کردن پسماندها، فرایندهای
اضافی هستند برای انتقال ضایعات غیرقابل‌شناسایی، اصلاح گرما یا انتقال توده، یا
کاهش حجم ضایعات. هیچ‌کدام از این تکنولوژی‌ها علاجی
برای مشکل از بین بردن ضایعات پزشکی نیست. هر تکنولوژی مزایا و معایب خودش را
دارد. امکانات باید مشخص کند که چه نوع تکنولوژی بی‌خطر سازی برای برآورد
نیازهایشان از همه بهتر است، درحالی‌که اثرات بر روی محیط‌زیست را حداقل کند، امنیت
شغلی را بالا ببرد و تعهد نسبت به‌سلامت عمومی داشته باشد. این منبع اطلاعات عمومی
و کلی برای کمک به قانون‌گذاران، مدیران بیمارستان‌ها، مدیران تأسیسات، متخصصان مراقبت‌های
بهداشتی، مدافعان محیط‌زیست و اعضای جامعه برای رسیدن به اهداف خود در اختیار قرار
میدهد. تبدیل پسماندهای
عفونی به غیر عفونی به‌وسیله بخار اشباع‌شده در دستگاه بی‌خطر سازی (استریلیزاسیون)
گزینه‌ای برای استریل کردن پسماندهای بیولوژیکی- بهداشتی ویژه است که هم‌اکنون به‌طور
گسترده‌ای مورداستفاده قرار می‌گیرد. به‌کارگیری فن‌آوری استریل کردن در دستگاه
های بی‌خطر سازی به‌عنوان جایگزین سوزاندن پسماندهای عفونی پدیده‌ای جدید نیست در واقع
سال‌هاست که برای از بین بردن نمونه‌ها و محیط‌های کشت در آزمایشگاه‌های میکروب‌شناسی
و مراکز پژوهش‌یار این روش استفاده می شود (1).
.......................
انواع زباله
1-2-2-1 زباله های شهری
شامل
دور ریز مواد غذایی، مواد جامدی مانند کارتن، شیشه، جعبه، پلاستیک، نخاله های
ساختمانی و مواد حاصل از جاروب کردن خیابان ها و معابر هستند.
2-2-2-1 زباله های صنعتی
پسماندهای صنعتی، مواد زائد ناشی از فعالیتهای
صنعتی (کارخانه‌های رنگ‌سازی، چرم‌سازی، قوطی سازی و ...) هستند و معمولاً شامل
فلزات، مواد پلاستیکی، مواد شیمیایی و بالاخره پسماندهای ویژه و پسماندهای خطرناک
هستند. که عمل جمع‌آوری، حمل‌ونقل و دفع آنها ضوابط خاص و مقررات ویژه‌ای را به
خود اختصاص داده است.
3-2-2-1 زباله
های خطرناک
مواد زائد
جامد یا مایعی هستند که به علت غلظت ،کمیت، یا کیفیت فیزیکی، شیمیایی و میکروبی می توانند باعث بیماری و مرگ‌ومیر شوند.
بر اساس
تعریف آژانس حفاظت محیط‌زیست (Environmental Protection Agency: EPA) پسماندهای خطرناک به مواد زائد جامدی اطلاق می شود که بالقوه
خطرناک بوده و یا اینکه پس از طی مدت‌زمانی موجبات خطر را برای محیط‌زیست، فراهم می
کنند. پسماندهای خطرناک معمولاً یکی از مشخصات قابلیت انفجار، احتراق، خوردگی، واکنش‌پذیری
و سمی را دارا بوده و اغلب تحت عنوان مواد زائد رادیواکتیو، پس‌مانده‌های شیمیایی،
زایئات قابل اشتعال، زایئات بیولوژیکی و مواد منفجره دسته‌بندی می‌شوند. از منابع
عمده زایئات بیولوژیکی، بیمارستان‌ها، آزمایشگاه‌ها و مراکز تحقیقات پزشکی هستند. پسماندهای
بیمارستانی به دلیل آنکه حاوی زایئات پاتولوژیکی، مواد زائد رادیواکتیو، زایئات
دارویی، مواد زائد عفونی، مواد زائد شیمیایی و بعضاً ظروف مستعمل تحت‌فشار هستند، از
منابع عمده، پسماند خطرناک در شهرها محسوب می‌شوند. تکنولوژی جمع‌آوری، دفع و یا
احیای این مواد در مقایسه با پسماند شهری و خانگی تفاوت بسیار دارد و باید جداگانه
موردتوجه قرار گیرد.
4-2-2-1 زباله
های بیمارستانی
شامل
زباله های معمولی، نسوج و بافت های زائد ؛ مواد زائد شیمیایی، عفونی، دارویی و
رادیو اکتیو و ظروف و مسایل مستعمل است. زایدات مراکز درمانی و بهداشتی، که بیشتر
در بیمارستان ها، آزمایشگاه ها و درمانگاه ها تولید می شوند، به علت آلوده بودن و
همچنین زیان های ناشی از عدم مدیریت بهداشتی، باعث ازدیاد و اشاعه انواع بیماری
های خطرناک و مسری شده و تهدیدی جدی برای سلامت انسان و محیط زیست است (3).
3-2-1 انواع پسماند
پسماند ها به پنج گروه تقسیم می شوند (2) :
1-3-2-1 پسماند
های عادی
به کلیه پسماندهایی گفته می شود که به صورت
معمول از فعالیت های روزمره انسان ها در شهرها، روستاها و خارج از آن ها تولید می
شود، از قبیل زباله های خانگی و نخاله های ساختمانی (3).
2-3-2-1 پسماند
های پزشکی (بیمارستانی)
به کلیه پسماندهای عفونی و زیان آور ناشی از
بیمارستان ها، مراکز بهداشتی، درمانی، آزمایشگاه های تشخیص طبی و سایر مراکز مشابه
گفته می شود. سایر پسماند های خطرناک بیمارستانی از شمول این تعریف خارج است (3).
3-3-2-1 پسماندهای
ویژه
به کلیه پسماندهایی گفته می شود که به دلیل بالا
بودن حداقل یکی از خواص خطرناک از قبیل سمیت، بیماری زایی، قابلیت انفجار یا
اشتعال، خورندگی و مشابه آن به مراقبت های ویژه نیاز داشته باشند (3).
4-3-2-1 پسماند
های کشاورزی
به پسماند های ناشی از فعالیت های تولید ی در
بخش کشاورزی گفته می شود از قبیل فضولات، لاشه حیوانات (دام، طیور و آبزیان)، محصولات
کشاورزی فاسد یا غیر قابل مصرف (3).
5-3-2-1 پسماند
های صنعتی
به
کلیه پسماند های ناشی از فعالیت های صنعتی و معدنی و پسماند های پالایشگاهی صنایع
گاز، نفت و پتروشیمی و نیروگاهی و امثال آن گفته می شود، از قبیل براده ها، سریزها
و لجن های صنعتی (3).
...............................
.................
....
بخشی از منابع :
-
عمرانـی ق. ، "مـدیریت مـواد زائـد جامـد". جلـد دوم، انتشـارات دانشگاه
آزاد اسلامی، ص 23, 1384.
2- عبدلی م. ع . و جلیلی قاضی‌زاده م. ، "ارزیابی
توانـایی انطبـاق فناوری‌های نـو مـدیریت پسـماندها در کشـور"، دانشـگاه
شـهید بهشـتی،1386 .
3- پور خباز ح ر.، پور خباز ع ر. ، "سیستم
مدیریت دفع و مدیریت مواد جامد بیمارستانی"، وزارت کشور، 1390.
4- Pruss A., Giroult E., Rushbrook P.,
"Safe management of wastes from health-care activities. " ,WHO,
Geneva, 1999.
5- خیبر ز. ، مدیریت پسماندهای بیمارستانی
شهرستان پلدختر، پروژه کارشناسی ارشد ، 1390.
6- محمدی بقایی د.، قلی زاده ش. ، "اصول
مدیریت مواد زاید جامد مراکز درمانی و آزمایشگاهی پزشکی، نشر شهر آب "، 1379.
7- M. Askarian, and et al. "Results of
a hospital waste in private hospitals in fars province Iran", Waste
Management. Vol. 54, pp. 343-325, 2004.
8- فضیلی ا.، صالحی الف.، عبدلی م ع. ، جعفری
ح ر.، شیخ پور م. ، محیط شناسی، دانشگاه تهران ، 1389.
9- چفقانی م.، خدابخشی ل.، "گزیده
روشهای مدیریت اجرایی پسماندهای پزشکی"، معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی
جندی شاپور اهواز.
10- Bazrafshan E., Mostafapour F.,
"Survey of medical waste characterization and management in Iran: A case
study of Sistan and baloochestan province, Iran". Waste management &
Research, 2010.
11- ملکوتیان
م. و یغماییان ک. ، "بررسی آگـاهی، نگـرش و عملکـرد مردم شهر کرمان در زمینه
مدیریت مواد زائـد جامـد"، مجلـه دانشـکده بهداشت و انسـتیتو تحقیقـات
بهداشـتی دانشـگاه علـوم پزشـکی تهـران، 1382.
.....
...
.
پرداخت با کلیه کارتهای عضو شتاب امکان پذیر است.
